NO COMMENT

No comment maandag 27 februari

Hij oogt goed en hij is erg welkom; ik heb hem gemist..we omhelzen elkaar en het voelt zoals tussen een vader en zoon….Seth is gearriveerd en blijft 3 dagen. We slapen apart omdat we allebei wat onrustig zijn; ik regel voor hem een kamer in de lodge zodat we allebei ons eigen plekje hebben. Het ontbijt is anders; ik, netjes aangekleed en gewassen; seth op blote voeten in een t-shirt oogt heel ontspannen en zit te kletsen met een vrouw uit Canada; Ernest, onze ober, volgt hem in alles wat hij doet. “we are brothers”zegt hij tegen hem “that’s my father” en hij wijst naar mij. We lachen en de toon is gezet en de komende dagen gaat Seth even mee naar school, met helm op de motorbikes naar her en der, we slenteren wat en en praten over zijn toekomst , kijken voetbal bij Chez Lando (genoemd naar de zoon die omgekomen is tijdens …..je weet het wel hier)…..heel relaxt allemaal voor ons beiden……
..je komt er niet omheen ook al zou je het willen; je weet dat er iets is wat je moet zien…waar men niet te vaak over spreekt…ik zal proberen erover te schrijven maar eigenlijk is het onbeschrijfelijk We besluiten beiden naar een Genocide Memorial te gaan en Jacob brengt ons 30 km buiten de stad ( in heel Ruanda zijn er plaatsen ter nagedachtenis aan de Genocide van 1994; schoolgebouwen, pleinen, kerken, zomaar een voetbalveld waar de mensen in de oorlog tussen Hutu’s en Tutsi’s herdacht worden.) Het is Zaterdagmiddag en 30 graden..het is stil als we de plaats des onheils naderen; we lopen een pad langs en zien rechts van ons een plat kerkgebouw (iets kleiner als de Antoniuskerk ) met een tuin eromheen; het hele gebied is afgezet met hekken en er hangen paarswitte doeken aan…als we om 14.00 uur langs een bewaker het terrein betreden zet ik me schrap voor de dingen die komen gaan…..we lopen de hal in en zien al de eerste kogelgaten in het gebouw en daarna……ik zie, zover mijn oog reikt banken met kleding, op hopen gelegd, de kleding van de mensen die omgekomen zijn….alle banken liggen vol,mudvol en op de eerste stapels nog een stapel en nog een en nog een ..van mannen,vrouwen,kinderen,babies, ..broeken jassen, hemden …duizenden stapels kleding….in allerlei vage aarden tinten ik zie een dak vol kogelgaten en het kleine altaar zit vol met voltreffers van kogels ….het daglicht filtert naar bimnen door kogelgaten…het is dood-stil; er zijn 6 bezoekers en ik loop op mijn tenen om de doden niet te storen…; een glazen tombe trekt de aandacht…hier blijkt een vrouw te liggen in een kist bedekt met paarswitte doeken die gemarteld, verkracht en in stukken gesneden is…als eenzaam voorbeeld van het drama. ik loop naar buiten en vecht tegen onpasselijkheid.., even de frisse lucht in, even me herpakken..in de tuin zie ik enorme platte betonnen platen..soms ligt er een bloempje op….het zijn 4 betonnen grafstenen van 20 bij 10 meter..ik ga een trapje af en buk me om een tombe in te gaan…schedels , 100den rijen schedels kijken me aan met de goed zichtbare sporen van de machetes….;stapels botten van armen en benen, keurig gerangschikt in grote betonnen vakken, en nog een vak, en nog een vak en nog een en ook gestapelde kisten met paarswitte doeken ….hier op deze plek liggen 10.000 mensen…. op deze plek, dit terrein waar ik nu loop zijn 10.000 mensen vermoord, kapotgeschoten, kapotgehakt,,...........we rijden naar huis, ik barst van de koppijn…………..no comment……..

“Gezin is het verkeerde woord. Er is nergens nog een normaal gezin te bekennen; achter elke gammele deur huist een drama.Een losgeslagen en kapotgetrapte samenleving hokt in een bizarre samenstelling bijeen”

Uit: RWANDA land zonder horizon